Khi người mới bắt đầu học thiền, thắc mắc phổ biến nhất thường xoay quanh việc: “Tôi phải làm gì để thiền cho đúng?” Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, Ngài tránh dùng những thuật ngữ triết học xa rời thực tế, mà bằng một chỉ dẫn rất đời thường: hãy tỉnh giác trước mọi hiện khởi của thân và tâm ngay lúc này.
Theo quan điểm của Ngài Mahasi cho người mới, thiền không phải là việc tìm kiếm sự an lạc hay tĩnh lặng đặc biệt. Thiền chính là rèn luyện khả năng quan sát sáng suốt. Mọi cử động của thân đều cần được nhận diện rõ rệt. Khi tâm suy nghĩ, biết đang suy nghĩ. Mọi trạng thái khó chịu đều cần được tỉnh giác ghi nhận. Sự tỉnh giác này là yếu tố căn bản để hình thành tuệ giác.
Ngài Mahāsi luôn dạy người mới bắt đầu từ những gì đơn giản nhất. Nhịp thở, đặc biệt là hiện tượng nhô lên và hạ xuống của bụng, được ưu tiên làm đề mục căn bản do tính chất luôn hữu hình và dễ quán sát. Khi sự ghi nhận “phồng, xẹp” được nối tiếp không gián đoạn, tâm trí sẽ từng bước giảm thiểu sự xao nhãng và đạt đến độ minh mẫn cao hơn. Nếu tâm phóng đi, chỉ cần ghi nhận “nghĩ” rồi quay về. Không nên nảy sinh tâm lý tự ti hay cố công lý giải.
Trong nhiều Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư khẳng định yếu tố then chốt không phải là độ dài của thời khóa, mà là mức độ hiện diện của sự tỉnh giác. Việc thực hành đúng đắn trong thời gian ngắn có giá trị hơn nhiều so với việc ngồi lâu mà thiếu chánh niệm. Bởi lẽ đó, người mới bắt đầu cần tránh việc cưỡng cầu một cách quá đà, mà nên tập trung vào tính thường xuyên và lòng kiên nhẫn.
Điểm độc đáo nổi bật trong lộ trình Ngài Mahasi cho người mới chính là việc hành thiền không chỉ bó hẹp ở việc tọa thiền. Lúc bước đi, rõ biết việc đi; lúc đứng, rõ biết việc đứng; lúc nằm, rõ biết việc nằm. Dù là trong những việc nhỏ nhặt như dùng bữa, vệ sinh hay trò chuyện, chỉ cần có sự hiện diện của sati, đó chính là hành thiền. Thông qua đó, hành giả sẽ phát triển được khả năng sống tỉnh thức giữa nhịp sống hằng ngày.
Khi tuân thủ nghiêm túc lộ trình trong Ngài Mahasi bài giảng, hành giả sơ cơ sẽ dần nhận ra read more một chân lý cốt lõi: mọi sự vật hiện tượng đều vận hành theo chu kỳ phát sinh và kết thúc. Các cảm giác sẽ tan đi, ý nghĩ sẽ biến mất, và cảm xúc cũng không tồn tại vĩnh cửu. Sự thấy biết này không đến từ suy luận, mà từ kinh nghiệm trực tiếp. Nó góp phần làm tiêu tan sự clinging và những thói quen phản ứng của tâm ý.
Với những ai mới bắt đầu, lộ trình Ngài Mahasi cho người mới gợi mở là một giải pháp thực hành bảo đảm và chân chính. Không cần tin vội, không cần mong cầu kết quả nhanh. Cốt lõi là ở sự thực hành chuẩn mực, quán sát liên tục và để trí tuệ tự động thăng tiến. Đây chính là tôn chỉ tối thượng trong các lời dạy mộc mạc nhưng thâm thúy của Ngài Mahāsi.